به احتمال خیلی زیاد همه شما می دانید که زعفران یکی از گرانترین ادویه های جهان شناخته می شود که ایرانیان نیز در غذاهای خود به وفور از آن استفاده می کنند. این ادویه طعم بسیار خوبی دارد و علاوه بر خوش طعم تر کردن غذا، باعث زیباتر شدن رنگ و لعاب آن نیز می شود. شما می توانید برای مصرف خوراکی خود مقداری زعفران بکارید و با آبیاری مناسب، آن را برداشت کنید. با این حال، لازم است که به طور کامل نحوه آبیاری زعفران را یاد بگیرید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن آن را آبیاری و برداشت نمایید.
در مناطق مختلف ایران زعفران به وفور کشت می شود. به طوری که در حال حاضر ایران یکی از مهم ترین تولیدکننده های زعفران در منطقه به شمار می آید. به همین دلیل هم می توان گفت که شرایط آب و هوایی ایران برای کشت زعفران کاملاً مناسب است و شما می توانید با داشتن برنامه ریزی دقیق برای آبیاری این گیاه، نتیجه خیلی خوبی از کاشت و برداشت آن بگیرید. در ادامه، اطلاعات کاملی درباره تعداد و نحوه آبیاری زعفران در اختیار شما قرار خواهیم داد.
تعداد آبیاری زعفران
به طور کلی، گیاه زعفران در طول دوره رشد خود به تقریباً ۵ بار آبیاری نیاز دارد. مهمترین زمانی که به هیچ عنوان نباید گیاه زعفران را آبیاری کنید، ماه های خرداد و شهریور هستند. زیرا در این زمان احتمال انتقال بیماری های قارچی و گیاهی در گیاه زعفران از طرف گیاهان دیگر وجود دارد. در ادامه، توضیح می دهیم که در هر یک از مراحل آبیاری زعفران به چه مقدار آب نیاز دارد و هر یک از این مراحل در چه زمانی رخ می دهند.
آبیاری اول (بسار آب)
اولین مرحله آبیاری زعفران در واقع مرحله بسار اول است که برای بیدار کردن پیاز زعفران و جوانه زدن انجام می شود. به همین دلیل این مرحله از آبیاری نیاز به دقت و حساسیت بسیار زیادی دارد و باید خیلی با دقت این کار را انجام دهید.
اگر در منطقه سردسیری زندگی می کنید و قصد کشت زعفران را دارید، باید بگوییم که اولین مرحله برای آبیاری این گیاه، اواخر مهر ماه است. چراکه در این زمان تقریباً ۳ هفته از کشت گذشته است و گیاه آماده است تا جوانه بزند. اگر در این مرحله خیلی زودتر گیاه را آبیاری کنید، ممکن است گلدهی سریع تر اتفاق بیفتد و موقع برداشت با مشکل مواجه شوید.
آبیاری دوم (زاج آب)
دومین مرحله برای آبیاری این گیاه نیز زاج آب است که تقریباً ۴۰ روز بعد از آبیاری اول انجام می شود. توجه داشته باشید که قبل از این مرحله از آبیاری، شما باید به ازای هر هکتار زمین کشت شده از زعفران، تقریباً ۱۰۰ کیلوگرم کود اوره به زمین کشاورزی خود اضافه کنید تا رویش زعفران سریع تر انجام شود. بعد از دادن کود به گیاه، نوبت به آبیاری دوم می رسد که تقریباً در دی و یا آذر ماه است. مهمترین دلیل این آبیاری هم این است که از یخ زدگی گیاه در طول زمستان جلوگیری شود و گیاه در برابر هوای سرد مقاومت کند.
آبیاری سوم (وجین آب یا کولش آب)
بعد از رسیدن به فصل زمستان، در ماه اسفند و یا حتی اوایل فروردین ماه باید برای سومین بار زعفران را آبیاری کنید. این مرحله که با نام وجین آب یا کولش آب نیز شناخته می شود، باعث می شود که علف های هرز سریع تر از بین بروند و همچنین از رشد این علف ها در فصل بهار نیز جلوگیری می کند. زیرا همان طور که می دانید، در فصل بهار رطوبت هوا بیشتر است و فرصت مناسبی برای رشد علف های هرز به وجود می آید. این در حالی است که شما با آبیاری زعفران در این فصل، از این روند جلوگیری می کنید.
آبیاری چهارم
برای این که در فصل بهار همچنان پیاز زعفران مرطوب نگه داشته شود و بتواند به روند رشد خود ادامه دهد، باید بار دیگر آن را آبیاری کنید. این مرحله اهمیت بسیار زیادی دارد و باید حتماً با دقت کافی این کار را انجام دهید.
آبیاری پنجم (زرد آب)
در نهایت، آخرین مرحله برای آبیاری زعفران هم با نام زرد آب ناخته می شود که پیش از برداشت زعفران و قبل از این است که رنگ برگ گیاه زرد شود. معمولاً این مرحله از آبیاری گیاه زعفران در اردیبهشت ماه است و باعث می شود که زعفران برای برداشت آماده شود.
آبیاری زعفران در گلدان
اگر قصد دارید زعفران را در گلدان منزل خود بکارید، شرایط آبیاری آن به طور کامل با مزرعه فرق می کند. زمانی که شما بخواهید زعفران را در گلدان بکارید، باید از خرداد تا شهریور ماه آغاز به کار کنید. دقت داشته باشید که شما باید دمای محیط را کمتر از ۳۰ درجه سانتیگراد قرار دهید و گلدان حاوی زعفران که به تازگی آن را کاشته اید را در یک مکان کاملاً تاریک قرار دهید.
تقریباً بعد از این که ۳ هفته از کاشت زعفران در گلدان گذشت، می توانید آن را آبیاری کنید و دمای هوا را تا ۱۲ درجه سانتیگراد کاهش دهید. زمانی که اندازه جوانه زعفران تا ۲ سانتی متر برسد، می توانید آبیاری را ادامه دهید. برای این که آب به همه قسمت های زعفران در گلدان برسد، بهتر است از آبپاش استفاده کنید.
بعد از این که زعفران را آبیاری کردید، می توانید گلدان زعفران را جابجا کرده و به محیطی ببرید که نور کافی به آن برسد. چرا که بعد از گلدهی، زعفران به مقدار زیادی آب، نور و گرما نیاز دارد. توجه داشته باشید که بهتر است خاکی که برای کاشت زعفران در گلدان انتخاب می کنید، کاملاً سبک باشد. دومین آبیاری زعفران در گلدان نیز وقتی است که خاک گلدان خشک شده و رطوبت خاک از بین رفته باشد.
آبیاری زعفران با روش های نوین
با پیشرفت علم و فناوری، روش های جدیدی برای آبیاری انواع گیاهان مانند زعفران به وجود آمده اند. البته مهم ترین دلیل ایجاد بسیاری از این روش ها، کمبود منابع آبی و صرفه جویی در آب است. به صورتی که دیگر روش های سنتی نمی توانند جوابگوی آبیاری گیاهان باشند. چراکه این روش ها هم هزینه خیلی زیادی برای راه اندازی دارند و هم مقدار زیادی آب مصرف می کنند
در حال حاضر برخی از روش های نوین برای آبیاری انواع گیاهان به خصوص زعفران، آبیاری قطره ای و بارانی هستند. در میان این روش ها نیز آبیاری قطره ای خیلی بهتر از آبیاری بارانی به نظر می رسد. چرا که این روش باعث می شود که به صورت کاملاً موثر، آب تا قسمت های عمقی خاک نفوذ کند و راندمان آن نیز بین ۷۰ تا ۹۰ درصد بیشتر می شود. در ادامه، توضیح مختصری از هر یک از این روش ها ارائه می دهیم تا بهتر متوجه شوید که کدام یک برای زمین مورد نظر شما مناسب تر هستند.
آبیاری بارانی زعفران
در این روش شما باید آبپاش هایی در قسمت های مختلف مزرعه قرار دهید و بعد از لوله کشی، آن را روشن کنید تا آب با فشار بالا به همه قسمت های زمین کشاورزی برسد. این روش برای مواقعی مناسب است که زمین کشاورزی شما شیب دارد و زعفران در خاک سبکی کاشته شده است.
با این حال، روش بارانی باعث هدر رفت حجم قابل توجهی از آب می شود. چرا که مقدار زیادی از آب از این روش به بیرون از زمین کشاورزی می رود، مقدار زیادی تبخیر می شود و همچنین باعث آسیب رسیدن به برگ گیاه می شود.
نکات مهم در کشت و آبیاری زعفران
قبل از این که برای کشت آبیاری زعفران اقدام کنید، لازم است به برخی نکات مهم در این زمینه توجه نمایید. این نکات باعث می شوند که با خیال راحت تر کشت زعفران را انجام دهید و در پایان مراحل کشت نیز مقدار قابل توجهی زعفران با کیفیت برداشت کنید. در ادامه، برخی از مهم ترین نکات در این زمینه را نام می بریم.
- اگر قصد کاشت پیاز زعفران را دارید، باید از خرداد تا شهریور ماه دست به کار شوید.
- بهتر است برای کشت زعفران از خاک های رسی و شنی فاقد علف هرز استفاده کنید.
- به ازای هر هکتار از زمین کشت شده از زعفران، تقریباً به ۱۰۰ کیلوگرم کود اوره و ۴۰ تن کود گاوی نیاز دارید.
- اگر قصد کشت سنتی زعفران را دارید، در هر هکتار باید بین ۳ تا ۵ تن پیاز زعفران بکارید.
- برای کشت مدرن زعفران (کشت ردیفی)، باید در هر هکتار بین ۵ تا ۸ تن پیاز زعفران کشت کنید.
- وزن پیازهای زعفران باید بیشتر از ۸ گرم باشد و نهایتاً بعد از ده روز خارج شدن از خاک آن را کشت کنید.
- آبیاری زعفران باید در اوایل دوره و زمانی که دمای هوا ۱۲ یا کمتر از آن است، انجام شود.
- به هیچ عنوان نباید در فصل تابستان زعفران را آبیاری کنید.
- شرایط آبیاری این گیاه در مناطق سردسیری و گرمسیری به طور کامل با یکدیگر متفاوت است.
- در روش کشت مدرن زعفران، پیازهای زعفران باید تقریباً با فاصله ۲۰ سانتی متر و فاصله ۴۰ سانتی متری به صورت ردیفی از یکدیگر باشند.
- اگر محدودیت منابع آبی دارید، حداقل چهار دوره از مراحل آبیاری باید حتماً انجام شوند.
- قبل از این که زعفران را بکارید، باید آن را به طور کامل ضدعفونی کرده باشید.
- قبل و بعد از آبیاری دوم، باید از کود ازته استفاده کنید.
زمان دقیق آبیاری زعفران و جدول آبدهی
برای این که از زمان دقیق آبیاری زعفران آگاه شوید، جدولی در اختیار شما قرار داده ایم که در آن می توانید به طور کامل متوجه شوید که دقیقاً باید در چه زمان هایی و چقدر آب به زعفران بدهید. با توجه به این جدول، به راحتی می توانید متوجه شوید که مثلاً در مراحل سوم و چهارم برای آبیاری زعفران، نیازی به مصرف کود ندارید. این در حالی است که در مراحل دیگر باید حتماً از کودهای مخصوصی که در ادامه نام می بریم، استفاده کنید. پس حتماً به جدول زیر توجه کنید و بر همین اساس، زعفران را آبیاری نمایید.
مراحل آبیاری | زمان دقیق آبیاری | نوع کود | تأثیر کود |
آبیاری اول (بسار آب) | پیش از گل دهی گیاه مناطق معتدل: اواسط مهرماه مناطق گرمسیری: اواخر مهرماه مناطق سردسیری: اوایل مهرماه | کود پتاس در صورتی که موقع آماده سازی از آن استفاده نکرده باشید. (مشورت با متخصص و توجه به نوع خاک ضروری است.) | افزایش گلدهی و ثمر افزایش سایز و وزن بهبود رنگ زعفران |
آبیاری دوم (زاج آب) | 15 روز بعد از گلدهی گیاه مناطق معتدل: اواسط آبان مناطق گرمسیری: اواخر آبان مناطق سردسیری: اوایل آبان | انواع کودهای نیتروژن دار (با توجه به نیاز مزرعه) کودهای اوره، نیترات آمونیوم، سولفات آمونیوم | افزایش رشد پیاز زعفران افزایش رشد ریشه افزایش رشد برگ افزایش تکثیر |
آبیاری سوم (وجین آب) | به محض مشاهده علف های هرز در مزرعه (این آبیاری ممکن است برای مکان های سردسیری به خاطر یخ بندان، چندان مناسب نباشد) | ________ | از بین بردن علف های هرز ایجاد فضای کافی برای رشد گیاه |
آبیاری چهارم (یخ آب) | فصل زمستان | _________ | از بین بردن آفات و قارچ ها (این روش برای همه مزارع مناسب نیست) |
آبیاری پنجم (بار آب) | اسفندماه | با توجه به میزان آهکی بودن خاک، کودهای: گوگرد و اسید هیومیک | غنی کردن خاک حفظ ذخایر معدنی در خاک افزایش وزن پیاز خاک |
آبیاری ششم (زرد آب) | موقع زرد شدن برگ زعفران (فروردین و اردیبهشت ماه) | قارچ کش و کنه کش | ضدعفونی پیاز زعفران |
آبیاری قطره ای زعفران
در عصر حاضر دیگر استفاده از روش های سنتی به هیچ عنوان نمی توانند پاسخگوی نیازهای مزارع کشاورزی و همچنین کمبود منابع آبی باشند. به همین دلیل روش های مدرنی مانند سیستم آبیاری قطره ای می توانند بهترین گزینه ها برای آبیاری زعفران در مساحت های مختلف باشند. پیش از این نیز گفتیم که این روش باعث افزایش راندمان آبیاری شما بین ۷۰ تا ۹۰ درصد می شود.
چرا که در روش آبیاری قطره ای شما نیازی به پرداخت هزینه خیلی زیاد برای قبض آب ندارید و آب خیلی کمتری مصرف می شود. به علاوه، در این روش آب از طریق قطره چکان ها دقیقاً به ریشه زعفران می رسد و به هیچ عنوان به قسمت های دیگر گیاه وارد نمی شود و باعث بروز آفت نخواهد شد.
البته برای راه اندازی و استفاده از روش آبیاری قطره ای نیز به برخی تجهیزات و لوازم اولیه نیاز دارید. برای مثال، بسته به متراژ و مساحت زمین خود، باید به اندازه کافی شلنگ های آبیاری و سپس قطره چکان بخرید. شما می توانید این لوازم را با بالاترین کیفیت مناسب ترین قیمت از فروشگاه مه پاش صنعت خریداری کنید.
سخن نهایی
در این مطلب اطلاعات کاملی درباره آبیاری زعفران و شرایط آبیاری آن در فصول مختلف در اختیار شما قرار دادیم. همان طور که متوجه شدید، نحوه آبیاری این گیاه در مکان های سردسیری و گرمسیری به طور کامل متفاوت است و شما باید یک شرایط بسیار متعادل و حساب شده برای آبیاری آن در نظر بگیرید. در این صورت، می توانید زعفران های بسیار با کیفیت را در تناژ بیشتر برداشت کنید و در نتیجه، سود شما فوق العاده افزایش پیدا می کند. بهترین و مطمئن ترین روش برای آبیاری این گیاه گران قیمت، روش قطره ای است.