خیار یکی از مهمترین مواد غذایی است که در دسر و برنامه غذایی بسیاری از افراد و به خصوص ایرانیان یافت می شود. این میوه به شکل های مختلفی تولید می شود که یکی از بهترین و با کیفیت ترین آنها در گلخانه است. با این حال، نوع و شرایط گلخانه اهمیت بسیار زیادی در کیفیت آن دارد. به همین دلیل اگر شما هم قصد دارید یک گلخانه برای تولید و پرورش خیار به وجود بیاورید، لازم است که حتماً به نحوه آبیاری آن توجه ویژه ای داشته باشید. در ادامه مطلب، به صورت مفصل درباره بهترین زمان و میزان آبیاری خیار در گلخانه صحبت خواهیم کرد.
البته به یاد داشته باشید که در کنار آبیاری مناسب، باید یک برنامه دقیق و حساب شده برای کوددهی و سمپاشی گیاهان خیار در گلخانه داشته باشید. پس در کنار رعایت برنامه آبیاری خیار گلخانه ای که در ادامه توضیح می دهیم، به سمپاشی و کوددهی گیاه نیز توجه داشته باشید.
میزان نیاز آبی خیار
میزان آبی که شما باید به خیار در گلخانه بدهید، تا حد خیلی زیادی به خاکی که در آن خیار را کاشته اید، بستگی دارد. مثلاً اگر خاک گلخانه شما شنی و سبک باشد، یعنی آب در بازه زمانی کمتری در آن خشک می شود. به همین دلیل باید در بازه زمانی کوتاه تری خیار را در چنین خاکی آب بدهید. در این شرایط، باید تقریباً هر ۵ روز یک بار حتماً گیاهان خیار را آبیاری کنید.
نحوه آبیاری خیار گلخانه ای نیز باید به این شکل باشد که تقریبا ۷ سانتی متر تا بالای خاک خیس شود. در این شرایط است که بذر خیار به طور کامل خیس می شود و آب به اندازه کافی به آن می رسد. برای این که بهتر متوجه شوید که بهترین زمان برای آبیاری خیار گلخانه ای چه زمانی است، میزان رطوبت خاک را اندازه بگیرید.
هر زمان که با لمس کردن خاک اطراف خیار متوجه شدید که خاک خشک است، یعنی موقع آبیاری آن رسیده است. همچنین شما باید آب را به صورت کاملاً آرام به گیاهان برسانید. چراکه اگر آب فشار زیادی داشته باشد، ممکن است بذر خیار زیر خاک جابجا شود و شکل نامنظمی به خود بگیرد.
چه آبی برای آبیاری خیار مناسب است؟
نوع آبی که شما برای برنامه آبیاری خیار گلخانه ای از آن استفاده می کنید هم بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل باید قبل از این که خیار را آبیاری کنید، ph آب را اندازه بگیرید. بهترین آب برای آبیاری خیار در گلخانه، آبی است که ph آن بین ۵.۵ تا ۶ باشد. اگر آب خاصیت قلیایی زیادی داشته باشد یا PH آن بیشتر از ۷ اندازه گیری شود، باعث می شود که گیاه شما بیش از اندازه آسیب ببیند. به همین دلیل برای کاهش خاصیت قلیایی آن می توان از برخی مواد اسیدی مانند اسید سیتریک یا اسید فسفوریک استفاده کرد.
گیاه خیار دارای ریشه های بسیار بلندی است که برای جذب آب، این ریشه ها را در همه قسمت های خاک منشعب می کند. به همین دلیل رعایت برنامه ریزی برای آبیاری خیار گلخانه ای و تنظیم ph آب، می تواند تاثیر زیادی در سلامت و کیفیت میوه آن داشته باشد.
انواع روش های آبیاری خیار
برای آبیاری گیاهانی مانند خیار در گلخانه، روش های مختلفی وجود دارند که بهترین روش، گزینه ای است که به کاهش میزان مصرف آب منجر شود. به خصوص که در حال حاضر با کاهش منابع آبی مواجه هستیم، باید تمام تلاش خود را کنیم که از روش هایی استفاده کنیم که از میزان آب کمتری مصرف می کنند.
به طور کلی، می توان خیار گلخانه ای را با استفاده از دو روش سنتی یا نوین آبیاری کرد. هر یک از این روش ها دارای ویژگی های مثبت و منفی مربوط به خود هستند. در ادامه، توضیحات مختصری از این روش ها ارائه می دهیم تا بهتر متوجه شوید که برای گلخانه مورد نظر شما، کدام روش مناسب تر است.
آبیاری کرتی خیار
آبیاری کرتی خیار در واقع نوعی آبیاری سنتی است که از مدت زمان بسیار قدیم از آن استفاده می شده است. منظور از آبیاری کرتی، همان آبیاری غرقابی است که شما تمام سطح زمین را پر از آب می کردید. در این روش علاوه بر این که هزینه خیلی زیادی دارد، باید وقت زیادی را هم برای آبیاری خیار بگذارید. همچنین روش غرقابی برای گلخانه چندان مناسب نیست و پیشنهاد نمی شود.
برای آبیاری کرتی، شما باید در ابتدا تمام قسمت های زمین گلخانه را تقسیم بندی کنید و دیوارهای کوتاهی تشکیل نمایید. سپس قسمت مناسبی را برای عبور آب قرار دهید تا آب بتواند از بین این دیواره ها عبور کرده و به قسمت های دیگر برسد. فقط زمانی که آب به قسمت مورد نظر شما در داخل دیوارهای کوتاه رسید، باید فضای آب را ببندید تا کمی در داخل زمین نفوذ کند و سپس راه آن را باز کنید تا به سایر قسمت ها برسد.
این روش راندمان خیلی کمی دارد و همچنین در آن میزان آب بسیار زیادی مصرف می شود. به همین دلیل باید هزینه زیادی برای قبض های آب بپردازید که شاید ارزشش را نداشته باشد. همچنین به خاطر جابجایی بذر خیار در داخل خاک بر اساس چیزی که گفتیم، ممکن است این روش باعث به هم ریختن بذرهای خیار در داخل خاک شود. به همین دلیل آبیاری کرتی خیار چندان گزینه مناسبی برای گلخانه خیار نیست.
آبیاری قطره ای خیار
اگر به دنبال یک روش سریع و مقرون به صرفه برای آبیاری خیار گلخانه ای هستید، روش قطره ای گزینه مناسبی به نظر می رسد. این روش بر خلاف روش قبل، نیازی به گذاشتن وقت زیادی هم ندارد و می توانید خیلی سریع لوله ها را تنظیم کنید تا خیار داخل گلخانه آبیاری شود.
برخی از قطره چکان های آبیاری قطره ای به شکل دستی و برخی دیگر به شکل خودکار تنظیم می شوند که شما با توجه به میزان هزینه ای که می توانید بپردازید، امکان استفاده از آنها را دارید. تنها کافی است که با توجه به نوع گیاه و شرایط آب و هوایی مورد نظر خود، قطره چکان های آبیاری قطره ای را تنظیم کنید تا به شکل کاملاً برنامه ریزی شده، خیار داخل گلخانه را آبیاری کنند.
برنامه آبیاری خیار گلخانه ای
پیش از این نیز گفتیم که داشتن برنامه برای آبیاری خیار گلخانه ای، مهمترین موضوعی است که می تواند در کیفیت ثمر آن تاثیر بگذارد. به همین دلیل اگر می خواهید یک برنامه آبیاری خیار گلخانه ای داشته باشید، لازم است که در ابتدا روش مناسب را انتخاب کنید که گفتیم روش مناسب در گلخانه، همان آبیاری قطره ای با استفاده از قطره چکان ها است.
در قدم بعدی، لازم است لوازم مورد نیاز را خریداری کنید که نوار تیپ، شلنگ و قطره چکان ها برخی از مهمترین آنها هستند. بسته به فشار آب، می توانید قطره چکان ها را در اندازه های مختلف خریداری نمایید. توجه داشته باشید که باید به ازای هر گیاه خیار، دو قطره چکان داشته باشید تا بتوانند آب کافی را به گیاه برسانند.
سپس با توجه به نوع خاک، محیط جغرافیایی، مرحله رشد گیاه خیار و سایر موارد این چنینی، آب مورد نیاز گیاه را تعیین کنید. مثلاً اگر در فصل تابستان به سر می برید، باید آب بیشتری به گیاه بدهید تا زمانی که در فصل زمستان خیار را پرورش می دهید. برای آبیاری مناسب گیاه نیز نباید صبر کنید که خاک بیش از اندازه خشک شود و وقتی هنوز خاک تا ۲۵ درصد رطوبت دارد، آبیاری مجدد را آغاز کنید. این کار باعث می شود که ریشه گیاه کاملاً مقاوم و مستحکم باشد و همچنین رشد ریشه نیز افزایش پیدا کند.
با توجه به نوع خاک، شما باید تقریباً بین ۵ تا ۱۰ روز یک بار گیاه خیار را در گلخانه آبیاری کنید. توجه داشته باشید که اگر به شکل نامنظم خیار را در گلخانه آبیاری کنید، کیفیت گلدهی و ثمردهی گیاه تا حد خیلی زیادی پایین می آید و در نتیجه، این موضوع روی کیفیت نهایی ثمر نیز تاثیر می گذارد. به همین دلیل با رعایت بهترین برنامه آبیاری خیار گلخانه ای سعی کنید محصولات سالم، مقوی و با کیفیتی تولید نمایید.
بهترین زمان آبیاری خیار چه موقع است؟
مطالعات زیادی درباره بهترین زمان آبیاری خیار گلخانه ای انجام شده اند که با توجه به این مطالعات، مشخص شده که هر گیاه خیار به صورت هفتگی تقریباً به یک اینچ آب نیاز دارد تا بتواند رشد مناسبی داشته باشد. البته گفتیم که بسته به نوع خاک، میزان و زمان آبیاری می تواند تغییر کند. مثلاً اگر گیاه خیار شما در خاک شنی قرار داشته باشد، ممکن است مجبور شوید در بازه زمانی کوتاه تری به آن آب بدهید.
همچنین اگر نحوه کاشت گیاه خیار در گلخانه برای شما به این صورت است که آنها را با استفاده از نخ روی داربست قرار داده اید، باید آبیاری عمیق تری را در نظر بگیرید. دلیل این موضوع هم این است که هیچ پوشش برگی در اطراف گیاه و روی زمین وجود ندارد و مقدار زیادی از آب خیلی سریع تبخیر می شود.
بهترین زمان آبیاری خیار گلخانه ای
برای این که مطمئن شوید مقدار آب خیلی زیادی در اطراف گیاه خیار تبخیر نمی شود و وارد خاک می شود، توصیه می کنیم که اوایل صبح گیاه را آبیاری کنید. با انجام این کار، مقدار آب بیشتری روی برگ های گیاه می ماند. سپس زمانی که هوا خیلی گرم است، این آب تبخیر می شود و از گرم شدن بیش از اندازه گیاه خیار جلوگیری می کند.
یکی از مهم ترین موضوعاتی که باید موقع آبیاری خیار گلخانه ای به آن توجه داشته باشید، این است که نباید زمان آبیاری را با موقع گردافشانی گل ادغام کنید. همچنین نحوه آبیاری شما باید به گونه ای باشد که تا قبل از این که آفتاب غروب کند، سطح خاک تا حدودی خشک باشد.
دلیل تلخ شدن خیار چیست؟
به احتمال خیلی زیاد شما هم دیده اید که برخی مواقع خیارها تلخ می شوند. یکی از مهمترین دلایل این موضوع، وجود ترکیبی به نام کوکوربیتاسین در گیاه است. این ترکیب به خاطر کاهش رطوبت و آب موجود در گیاه به وجود می آید و تا حد خیلی زیادی باعث تلخ شدن خیار می شود. به همین دلیل لازم است که هر هفته تقریباً بین 1 تا 1.5 اینچ آب به گیاه خیار بدهید و مطمئن شوید که رطوبت خاک اطراف خیار بین ۲ تا ۶ سانتی متر است. با انجام این کارها، از تلخ شدن خیار تا حد زیادی جلوگیری خواهید کرد.
توصیه های کاربردی در آبیاری خیار
اگر شما هم قصد شروع آبیاری خیار گلخانه ای را دارید و می خواهید در این زمینه موفق شوید، لازم است به برخی نکات در این زمینه توجه نمایید. در ادامه، برخی از توصیه های بسیار کاربردی که می توانند به شما در آبیاری خیار کمک زیادی کنند را نام می بریم.
- از رشد بیش از حد گیاه خیار از طریق آبیاری و گرمای هوا جلوگیری کنید. چراکه این رشد بیش از حد می تواند منجر به تلخ شدن میوه شود.
- بعد از ظاهر شدن بوته گیاه، آن را هرس و مرتب کنید.
- برای این که بوته های خیار فضای کافی برای رشد کردن داشته باشند، آنها را در فاصله بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی متری از یکدیگر بکارید.
- از آبیاری بیش از حد خیار قبل از گلدهی بپرهیزید. چراکه این کار می تواند گلدهی را به تاخیر بیندازد.
- آبیاری گیاه خیار باید به صورت هفتگی و عمقی باشد و از آبیاری های سطحی و مکرر جلوگیری کنید.
- موقع برداشت میوه باید هر دو روز یک بار خیارها را بچینید. در غیر این صورت، خیارها بیش از اندازه بزرگ می شوند و فروش آنها دشوار می شود.
عوامل موثر در رشد خیار
علاوه بر آبیاری خیار که پیش از این به طور کامل به آن پرداختیم، عوامل دیگری نیز روی رشد این گیاه تاثیر می گذارند که شناخت آنها خالی از لطف نیست. در این بخش توضیح مختصری از هر یک از این موارد ارائه و توضیحات مربوط به هر یک را نیز در اختیارتان قرار خواهیم داد.
زمان کاشت خیار
بهترین زمان برای کاشت خیار، بعد از آخرین سرمای هوا است که غالباً در فصل بهار اتفاق می افتد. در فصل بهار تقریباً یک یا دو هفته بعد از آخرین سرما که دمای خاک کمی بالا رفت و هوا گرمتر شد، می توان بذر خیار را در گلخانه کاشت. توجه داشته باشید که بهترین زمان برای کاشت خیار، موقعی است که دمای هوا در طول روز بین ۲۷ تا ۲۹ درجه و در طول شب هم بین ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است.
روش کاشت خیار
نحوه کاشت خیار نیز می تواند تاثیر زیادی در عملکرد رشد آن داشته باشد. مهمترین کاری که باید قبل از کاشت خیار انجام دهید، این است که خاک را به طور کامل زیر و رو کنید تا همه مواد معدنی و مغذی زیر خاک به قسمت سطحی آن بیایند. همچنین اگر خاک گلخانه شما خیلی سنگ و کلوخ دارد، آنها را پاکسازی کنید. اکنون می توانید برای کاشت خیار در گلخانه، بذر را در یک سینی مجزا به صورت نشا در بیاورید.
بعد از این که اولین برگ های نشا را مشاهده کردید، با دقت خیلی زیاد آنها را بیرون آورده و در خاک گلخانه بکارید. البته شما می توانید بذر را هم به داخل خاک گلخانه بکارید و نیازی نیست که حتماً نشا به وجود بیاورید. برای انجام این کار، زمان کاشت بذرها باید کمی زودتر باشد.
بیماری های خیار
در شرایط مختلف، گیاه خیار می تواند دچار بیماری های متفاوتی شود که برخی از این بیماری ها بیش از اندازه شایع هستند. شما باید حتماً به طور کامل تمام گیاهان خیار را بررسی کنید و در صورت مشاهده علائم هر یک از بیماری هایی که در ادامه نام می بریم، به فکر راه درمان و برطرف کردن آنها باشید.
- بیماری ویروس موزاییک: در این بیماری رنگ برگ گیاه زرد می شود و لکه های سیاهی روی آن به وجود می آیند. مهم ترین عامل این بیماری، وجود شته روی گیاه خیار است.
- بیماری سفیدک پودری: بیشتر مواقع این بیماری در مناطق گرم و خشکی و بیابانی به وجود می آید و مهم ترین دلیل ایجاد آن، رطوبت بالا در نور کم و اختلاف دمایی زیاد در شبانه روز است.
- بیماری سفیدک داخلی خیار: سرخک عامل این بیماری است که باعث کاهش کیفیت محصول می شود و کمبود عناصر طبیعی مورد نیاز خیار و شرایط آب و هوایی نامناسب، مهمترین دلیل عوامل آن به شمار می آیند.
کاشت خیار در گلدان
برای کاشت خیار در گلدان باید حتماً از گلدان های مناسب و نسبتاً بزرگ استفاده کنید تا زمانی که گیاه رشد کرد، فضای کافی برای رشد ریشه هم داشته باشد. بهترین گلدان ها برای کاشت خیار، گلدان های پلاستیکی هستند. برای کاشت بذر خیار هم پیشنهاد می کنیم که بذرها را به مدت یک روز در آب بخیسانید و سپس آن را از آب خارج کرده و در یک پارچه نمدار یا روزنامه قرار دهید.
این کار سرعت جوانه زنی بذر خیار را افزایش می دهد. بعد از گذشت 48 ساعت از ماندن بذر در پارچه نمدار، می توانید آن را بکارید. برای این که سرعت جوانه زنی گیاه بیشتر شود، پیشنهاد می کنیم که آن را در محیطی با دمای بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد قرار دهید.
سخن پایانی
در این مطلب اطلاعات کاملی درباره آبیاری خیار گلخانه ای در اختیار شما قرار دادیم. همان طور که متوجه شدید، شما می توانید با یک برنامه ریزی درست، خیار را به صورت گلخانه ای پرورش دهید و با بالاترین کیفیت وارد بازار کنید. تنها کافی است که از برنامه آبیاری خیار گلخانه ای پیروی کنید و به شکل مناسب خیار را آبیاری نمایید تا تلخ نشود و با کیفیت بالایی پرورش یابد. اگر هر سؤال دیگری درباره بهترین زمان آبیاری خیار گلخانه ای و وسیله مناسب برای آبیاری این کار دارید، می توانید با کارشناسان مه پاش صنعت تماس بگیرید تا اطلاعات نهایی را در اختیار شما قرار دهند.